oyun sitesii

Osmanlı Ordusu

OsmanlıOrdusu

OSMANLI KARA ORDUSU   
DENİZ ORDUSU (DONANMA)
 
A)KAPIKULU OCAKLARI
1.Acemi Oğlanlar (Altı Bölük Halkı)                       2.Yeniçeriler                                                            
3.Cebeciler                                                           4.Topçular                                                     
5.Top Arabacıları                                              
6.Humbaracılar                          

B)EYALET ASKERLERİ       
1.Sipahi 
2.Silahdar  
3.Sağ ulufeciler
4.Sol ulufeciler
5.Sağ garipler
 
C)YARDIMCI KUVVETLER
1.Tımarlı Sipahiler (Bağlı Devlet ve Beyliklerin askerleri)
2.AkıncılarKAPIKULU YAYALARI KAPIKULU ATLILARI                                                                                         
3.Azaplar
4.Deliler
5.Gönüllüler
6.Besliler
7.Yayalar
8.Müsellemler 

OSMANLI ASKERİ TESKİLATI
Kurulus Döneminde Askeri Teskilat: Orhan Bey zamanında YAYA ve MÜSELLEMLER adlarıyla ilk düzenli birlikler olusturuldu. I.Murat zamanında ise Kapıkulu ocakları kuruldu.(1362)

A)KAPIKULU OCAKLARI:
Padisah I.Murad zamanında olusturuldu. O zaman İslam hukukuna göre savas esirlerinin beste biri hükümdara ayrılırdı. Padisah da bunları özel hizmetlerinde kullanırdı. Bir bölümü de saray hizmetlileri arasına alınırdı. I. Murad zamanında PENÇİK OĞLANI denilen bu savas esirlerinin sayısı arttı.Bunun üzerine bu esirlerden düzenli bir ordu kurularak yararlanılmak istendi.Bu sisteme "Pencik Usulü" denildi.Böylelikle Kapıkulu ocakları olusturuldu. Devsirme Usulü:Kapıkulu ocakları kurulduktan sonra bu ocaklara sürekli bir kaynak bulmak amacıyla DEVSİRME USULÜ olusturuldu. Buna göre özellikle Balkanlar'da yasayan hırıstiyan
ailelerin çocukları ailelerinden alınarak İslam dinini,Türkçeyi ve Türk gelenek ve göreneklerini öğrenmek üzere Türk ailelerinin yanına gönderilirdi. Tek çocuklu ailelerin çocukları alınmazdı.Daha sonra bu çocuklar Acemi Oğlanlar ocağına gönderilirlerdi.

KAPIKULU YAYALARI(PİYADELERİ)
1)ACEMİ OĞLANLAR OCAĞI: Yeniçeri ve diğer Kapıkulu ocaklarına asker yetistirmek için kurulmustur.
Türk ailelerinin yanından gelen devsirme çocukları burada yapılan askeri eğitimden sonra sınavdan geçirilir, basarılı olanlar Enderûn'a alınırdı. Diğerleri Kapıkulu ocaklarına dağıtılırlardı.
2)YENİÇERİ OCAĞI: Kapıkulu ocaklarının en önemlisidir. Savas zamanında merkezde bulunur ve padisahı korurlardı. Barısta ise Divân muhafızlığı yapmak, İstanbul'un güvenliğini sağlamak, sınırlardaki kalelerde muhafızlık yapmak gibi görevleri vardı. Yeniçerilere üç ayda bir "ULUFE" denilen maas, padisah tahta çıktığında "CULÜS BAHSİSİ", ilk sefere çıktığında da "SEFER BAHSİSİ" verilirdi. Yeniçerilerin komutanına
"YENİÇERİ AĞASI" denilirdi.
3)CEBECİLER: Komutanlarına "CEBECİBASI" denilirdi. Yeniçerilerin silahlarını ve zırhlarını yapar, onarır ve silah anbarlarında muhafaza ederlerdi.
4)TOPÇU OCAĞI: Bu ocağın görevi top dökmek, ve topları kullanmaktı. Osmanlılar topu ilk defa I.Kosova Savasında kullandılar.
5)TOP ARABACILARI OCAĞI: Top arabalarını yapan ve topları tasıyan ocaktı. Komuutanlarına
"ARABACIBASI" denirdi.
6)HUMBARACILAR OCAĞI: Havan denilen toplarla, humbara denilen gülleleri hazırlayan ve kulanan
ocaktı.Komutanına "HUMBARACIBASI" denirdi.
7)LAĞIMCILAR OCAĞI: Kale kusatmalarında,hendek kazarak veya fitil döseyerek surları yıkan teknik
bir sınıftı. Komutanına "LAĞIMCIBASI" denirdi.
8)SAKALAR: Kapıkulu askerlerinin sularını tasırdı.Komutanına "SAKABASI" denirdi.

KAPIKULU SÜVARİLERİ (ATLILARI)
Altı Bölük halkı da denirdi.Derece ve maas yönünden yeniçerilerden üstündüler. Sipah ve silahtar; savas sırasında padisah çadırını, Sağ ve Sol ulufeciler; Saltanat sancaklarını Sağ ve sol garipler; ordunun ağırlıklarını ve hazineyi korurlardı. 
Ocağın adı Mevcudu Günlük Ulûfesi
Acemiler     7.745       1-2,  5 akçe
Yeniçeriler  12.000      2-5   akçe
Cebeciler    500-800      8   akçe
Topçular  1000-1200     6-8  akçe
Top Arabacıları 400       4-6   akçe
Kapıkulu Süvarileri 8000  14-90  akçe

B)EYALET ASKERLERİ:
1)TIMARLI SİPAHİLER: Tımar sistemi daha önceki Müslüman Türk devletlerinde gördüğümüz IKTA
sisteminin Osmanlılar tarafından gelistirilmis sekliydi. Tımarlı Sipahiler kendilerine DİRLİK verilen kisilerin beslemek zorunda oldukları tamamı Türklerden meydana gelen atlı askerlerdi.Savas sırasında ordunun sağ ve sol kanatlarında durarak,ordu merkezini yanlardan gelecek saldırılara karsı korurlardı.Kanuni Sultan Süleyman'ın son zamanlarına kadar devletin en önemli ve en büyük askeri gücüydü.
2)AKINCILAR: Sınır boylarında oturan Türklerden meydana gelen hafif süvari kuvvetleriydi. Baslıca
görevleri; ordunun kesif hizmetlerini görmek, kaçan düsmanı kovalamak, düsmanı oyalamaktı.
3)AZAPLAR: Kelime anlamı bekâr demektir. Masrafları kendi sehir ve kasaba halkı tarafından karsılanan gönüllü kuvvetlerdi.
4) DELİLER: Düsmana korkusuzca saldırmaları nedeniyle "deli" olarak adlandırılmıslardır.
5)GÖNÜLLÜLER:Sınırdaki kasaba ve sehirleri korumakla görevliydiler.
6)BESLİLER: Her bes haneden bir kisi alınarak olusturulan bu birlikler sınırdaki kalelerin korunmasında görevlendirilirdi.
7)YAYA VE MÜSELLEMLER: Ordunun önünde giderek yolları ve köprüleri onarırlardı.

C)YARDIMCI KUVVETLER: 
Bir savas zamanında bağlı hükümetlerin(Kırım,Eflak-Boğdan) askerleri de Osmanlı ordusuna yardım ederlerdi. Bunlar içinde en önemlisi Kırım kuvvetleriydi.

DENİZ ORDUSU(DONANMA):
Osmanlılar Orhan Bey zamanında Karesi Beyliğini ele geçirince bu beyliğin donanmasına da sahipolmuslardır. Yıldırım Bayezıt tarafından Gelibolu'da bir tersane yapılmıstır. Fatih zamanında gelismeye baslayan donanma, II.Beyazıt zamanında Kemal Reis'in, Kanunî zamanında da Barbaros Hayrettin Pasa'nın Osmanlı hizmetine girmesiyle Akdeniz'de en üstün güç haline gelmistir. Donanma komutanına Kaptan-ı Derya veya Kaptan Pasa, deniz askerlerine ise LEVENT denirdi. Barbaros Hayrettin Pasa, Turgut Reis, Salih Reis, Pirî Reis, Murat Reis, Seydi Ali Reis, Kılıç Ali Reis meshur Türk denizcileridir.

OSMANLI ORDUSUNDA YAPILAN DEĞİSİKLİKLER VE SEBEPLERİ:
Osmanlı ordusunda meydana gelen bozulmaların temelde iki nedeni vardı;
1-Avrupadaki gelismeler,  2-Tımar sistemindeki bozulmalar
1)Avrupa'da merkezi krallıkların güçlenmesiyle daimi nitelikte ve yeni silahlar kullanan Batı ordularına karsı, çoğunluğu tımarlı sipahilerden olusan Osmanlı ordusunun eskisi kadar basarılı olamayısıydı. Çünkü Avruupa orduları daimi olduklarından onlar için "savas zamanı" diye bir sey söz konusu değildi. Oysa tımarlı sipahi hasat zamanı köyünde bulunmak, ösrünü toplamak düsüncesindeydi.Ayrıca yeni savasteknikleri ve silah kullanımı ancak kıslada özel eğitimle verilebileceğinden tımarlı sipahinin savaslarda etkiside kalmamıstı.Bu nedenle tımarlılar 17. yüzyıldan sonra sadece yol ve istihkam islerine bakan askerler haline geldiler.
2)Tımar sisteminin bozulmasına bağlı olarak kapıkulu ocaklarının da bozulmasıdır.

TIMAR SİSTEMİNİN BOZULMASININ MEYDANA GETİRDİĞİ SONUÇLAR:
1- Devlet ulûfeli tüfekli kapıkulu askerinin sayısını artırmak zorunda kaldı.
2- Sayıları çoğalan kapıkullarına ulûfe yetistirmek güçlesti.Hazinenin yükü arttı.
3- Eyaletlerdeki tımarlı sipahiler ile kapıkulu birbirine karsı denge unsuru idiler. Tımarlı sipahiler kalkınca, kapıkulları devlete hükmeder hale geldiler.
4- Kapıkulu askeri ihtiyacı artınca "devsirme sistemi" de bozuldu. Devsirme olmayan kisiler de kapıkulu askeri yapıldı.
5- Köylü kapıkulu askeri olmak isteyince toprağını bıraktı.Bu yüzden üretimde azaldı.

KAPIKULU OCAKLARINDAKİ BOZULMALAR:
Askerî alandaki basarısızlıkları önlemek için 17. yüzyıldan itibaren askeri teskilatta yeni düzenlemelere ihtiyaç duyuldu. Ancak bu düzenlemelere Yeniçeri ocakları karsı koydular. 
Yeniçerilerin baslıca ayaklanmaları sunlardır:
1- Yeniçeriler 17. yüzyılın basında sadrazamın görevden alınması için padisah III. Mehmet'i ayak divanına çağırmıslar, padisah istekleri kabul etmek zorunda kalmıstır.
2- Padisah II.Osman Lehistan seferi sırasında yeniçerilerin isteksiz davranısını görünce, sefer dönüsü Anadolu,Mısır ve Suriyeden toplayacağı askerle yeniçerileri kaldırmayı düsünmüs, ancak bunu öğrenen yeniçeriler ayaklanarak II.Osmanı sehit etmislerdir.
3- IV.Murat saltanatının ilk yıllarında yeniçerilerin isteklerini kabul etmek zorunda kalmıs,fakat sonra sert tedbirlerle onları sindirmistir.
4- IV.Mehmet zamanında zorbalıkları devam eden yeniçeriler 1656'da devlet adamlarını öldürdüler.
(Vakayı Vakvakiye=Çınar vakası)
5- 1687'de IV.Mehmet'i tahttan indirerek yerine II.Süleyman'ı geçirdiler.
6- Nizam-ı Cediti kuran III. Selim'i tahttan indirdiler. (Kabakçı Mustafa Ayaklanması)

YENİÇERİLERİN AYAKLANMALARININ BASLICA SEBEPLERİ:
1-Padisah ve diğer devlet adamlarının yeniçeri ocaklarında düzenlemeler yapmak istemeleri,
2-Saray entrikaları sonucu vezir veya diğer devlet adamlarının yeniçerileri kıskırtmaları
3-Padisah değisikliğinde cülus bahsisi aldıklarından padisahları tahttan indirerek yerine yenisini geçirmenin islerine gelmesi
4-Pekçoğunun İstanbul'da esnaflık gibi islerle uğrasmalarından sefere gitmek istememeleri
5-Maaslarının düsük ayarlı para ile ödenmesi
6-Denge unsuru olan tımarlı sipahilerin ortadan kalkmasıyla devlet içinde en etkili güç haline gelmeleri,
7-Tımar sisteminin çökmesiyle sayılarının ve güçlerinin artması

KAPIKULU OCAKLARINDA YAPILAN ISLAHATLAR:
1- I.Mahmut (1730-1754) zamanında Fransız asıllı olan Humbaracı Ahmet Pasa ordunun topçu ve
humbaracı ocaklarını Avrupa yöntemlerine göre ıslah etti. Ayrıca bu dönemde Hendeshane kuruldu.
2- III.Mustafa(1757-1774) zamanında topçu ocağı Baron dö Tot tarafından yeniden ıslah edildi. "Sürat
topçuları" adıyla yeni bir askeri birlik kuruldu.
3- III.Selim (1789-1807) Nizam-ı Cedit adıyla yeni bir ordu kurdu(1793).
4- a)-II.Mahmut döneminde(1808-1839) sadrazam Alemdar Mustafa Pasa SEKBAN-I CEDİT ocağını kurdu.
b)-Alemdar Mustafa Pasanın öldürülmesi üzerine Sekban-ı Cedit kapatıldı.II.Mahmut ESKİNCİ adıyla yeni bir ocak kurdu.
c)-II.Mahmut 1826'da yeniçerileri ortadan kaldırdı. Bu olaya Osmanlı tarihinde "Vakayı Hayriye" denir. Yeniçeri ocağının yerine ASAKİR-İ MANSURE-İ MUHAMMEDİYE adında yeni bir kuruldu.Bu orduya daha sonra NİZAMİYE adı verildi. Komutanına da SERASKER(Kara kuvvetleri komutanı) denildi.
5- Tanzimat Devrinde askerlik "vatan görevi" olarak kabul edildi(1843).Temel askerlik süresi 5 yıl olarak belirlendi.
6- 1870'de "askeri zaptiye" teskilatı (jandarma) kuruldu.
NOT: Yukarıda dönemler içinde bir çok askeri okul ve kurum açılmıstır. Bu okul ve kurumlar "Eğitim
Öğretim" ünitesi içinde ayrıca belirtileceğinden burada anlatılmamıstır.
 
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol